Visie op het kunstonderwijs :

​

Kunst, cultuur en creativiteit is belangrijk voor leerlingen. Kunst is namelijk meer dan alleen een praktische vaardigheid. Het vak kunst biedt een ruimte waarin leerlingen hun creativiteit op een veilige manier kunnen ontwikkelen en vormgeven. Kunstonderwijs biedt hulp de leerling zich bewust te worden van zichzelf en de wereld om zich heen. Plezier, prikkelen en inspireren zijn de sleutelwoorden bij het vak kunst. Helaas wordt het vak vaak niet zo gepresenteerd of begrepen door de leerling.

​

Persoonlijk

Toen ik op de middelbare school zat vond ik op dat moment het vak kunst erg interessant, maar ik vond ook dat het eigelijk heel saai en ouderwets werd gegeven, maar ik wist niet zo goed waar ik dat op had gebaseerd. Ik begreep eigenlijk wel dat niet veel mensen het vak kunst kozen behalve met de reden dat ze ‘lekker makkelijk dat pretvak’ zagen. Nu ik studeer aan de opleiding docent beeldende kunst en vormgeving, ben ik natuurlijk constant met dit vraagstuk bezig. Ik wil immers dat jongeren het vak anders gaan gezien en ervaren dan in mijn tijd op de middelbare school. Gelukkig had ik zelf veel interesse in de creatieve vakken en heeft het onderwijs mij niet tegengehouden in mijn studiekeuze. Ik hoop toch wel dat mensen die niet al uit zichzelf de fascinatie voor kunst zelf al hebben dit wel kunnen krijgen door het vak wordt vormgegeven. Sinds ik op de opleiding zit, zie ik dat het vak kunst mij veel meer biedt dan bijvoorbeeld een appel na te kunnen tekenen. Het leert mij oplossingsgericht te denken, het helpt mij door te zetten, het geeft mij nieuwe inzichten, het maakt mijn verbeeldingskracht breder en het leert mij buiten mijn comfort zone te stappen. De opleiding biedt ruimte voor exploratie doormiddel van open thema’s, waarbinnen ik zelf kan divergeren en in gesprek kan gaan met de docent om mijn eigen kennis uit te breiden. Ik vraag mij dan ook af: waarom heb ik dit proces van denken nooit eerder bewust meegemaakt? Hoe kan het dat op het middelbaar onderwijs alleen maar ging om de succes ervaring en de praktische vaardigheden, terwijl ik nu zie dat het nog zoveel meer kan brengen.

​

Visie 

Creativiteit is een manier van denken. Het biedt oplossingen, nieuwe inzichten, het maakt je bewust en het verbreed je verbeeldingskracht. Bij de vakken als tekenen en handvaardigheid ligt de focus vaak op formele, vaktechnische vaardigheden. Hierdoor wordt het vak vaak niet als uitdagend ervaren, want waar is dan sprake van de creativiteit? Daarentegen bieden die vaktechnische vaardigheden wel handvaten om de creativiteit tot uitdrukken te laten komen.

In het onderwijs moeten opdrachten vaak makkelijk uitvoerbaar zijn voor de leerling en docent en gemakkelijk te beoordelen. De nadruk ligt dan ook vaak op de motorische vaardigheden en een succes ervaring, maar er wordt bijvoorbeeld geen aandacht besteed aan de intellectuele activiteit. Kunst vertelt zoveel verhalen, reageert op en weergeeft. Dit wordt niet benadrukt met de huidige conventionele thema’s zoals het weer of een kerstmis die worden gekozen, wegens tijdgebrek of gemakzucht.

Daarbij is er weinig aandacht voor kunstbeschouwing, evenals een koppeling met kunsttheorie. Waardoor die vakken ook vaak los van elkaar worden gezien. Terwijl als je kunst leert begrijpen, het ook kan koppelen naar je eigen manier van denken en zo verwerken in je beeldend werk en andersom. Er moet gestopt worden met het idee dat schoolkunst wat anders is dan de kunst uit de kunstgeschiedenis of de huidige tijd, dus die koppeling maken we niet.

Het vak gaat niet altijd over kennis aanreiken die de leerling tot zich kan nemen, zoals vaktechnieken. Het is een manier van denken die moet worden gestimuleerd. Daarna kan je technieken aanbieden die uiting geven aan de leerling zijn creativiteit.

 

Aanbeveling

Deze eerder genoemde punten kunnen de ruimte krijgen bij een proces van leren, waarbij de lerende voor hem of haarzelf betekenisvolle inzichten verwerft, beginnend vanuit de intrinsieke motivatie en voortbouwend en voortbouwend op bestaande inzichten. Er moet dus niet constant worden gestreefd naar, vooraf bedachte leerdoelen, maar naar een productieve leeromgeving. Daarom is het van essentieel belang dat de opdracht ruimte biedt om te differentiëren doormiddel van globalere eindcriteria en open thema’s. Hierdoor bied je ruimte voor eigen initiatief en authenticiteit. De productieve leeromgeving creëer je door metacognitieve processen te stimuleren, doormiddel van reflectie en in gesprek gaan met elkaar. Hierin neemt de docent de begeleidende rol aan in plaats van een sturende rol en dan is het dus van belang dat de docent individuele begeleiding biedt. De creativiteit moet ook worden gestimuleerd door de opdrachten aan te laten sluiten bij de leefwereld en de voorkennis van de leerling. Daarnaast moet het vak ruimte bieden voor uiting van persoonlijke interesses. Ook benadruk je hierdoor de relevantie van het vak en komen we misschien eindelijk van het ‘pretpakket’ imago af. Dit kan worden benadrukt doormiddel van actuele opdrachten die refereren naar professionals in de maatschappij. Zo wordt het nut ingezien om de kennis en vaardigheden te ontwikkelen die het vak met zich meebrengt.

​

Veranderingen
Om dit ideaal te kunnen verwezenlijken zijn er veranderingen nodig. Ten eerste moeten de opdrachten ruim te interpreteren zijn dit kan goed door te werken van thema’s in plaats van gesloten opdrachten. Deze thema’s moeten dan ook nog is goed aansluiten bij de leefwereld van de leerling. Verder moet er een verweving komen van beeldaspecten, kunstgeschiedenis, technieken. Dit doe je door in je lessenserie dit met elkaar de verweven, je hou vast is dan alsnog je thema. De begeleiding is niet sturend, maar prikkelend hierin. Ga vooral veel in gesprek met de leerling, laat het vak leven.